Yaren Olo
Olo ya(Orlei)ren Torricelli ne wanda ba na Australiya ba, na Papua New Guinea . Ana magana yaren a ƙauyuka 55, daga garin Aitape (arewa) zuwa lardin Sandaun (kudu), kuma yana cikin haɗarin ɓacewa. yi imanin cewa Olo harshe ne na Gudanar da Manufa, ma'ana mai magana yana zaɓar kalmomin su tare da ra'ayin abin da suke ƙoƙarin cimma tare da mai sauraro a zuciya, [1] wannan an lakafta shi azaman ka'idar tunani. An raba ka'idar tunani zuwa ƙungiyoyi huɗu, dukansu sun zo da rashin amfani, kwanan nan, abubuwan da suka faru, shahararrun, da kunnawar tunawa.
Rarraba
[gyara sashe | gyara masomin]Olo ya samo asali ne daga harshen Torricelli Phylum kuma yana cikin iyalin Wape . Harsuna biyu da ake magana da su sune Payi () Pay) da Wapi (Wape). Yankunan yaren ba cikakke ba ne kuma sun dogara ne akan manyan bambance-bambance a cikin harshe. Duk da bambance-bambance, suna da alaƙa da yaren yare.
Fasahar sauti
[gyara sashe | gyara masomin]Sunaye
[gyara sashe | gyara masomin]Tsarin jam'i na sun hada da:
Sautin da aka yi amfani da shi
[gyara sashe | gyara masomin]Shafin da ke ƙasa ya haɗa da ƙididdigar da aka yi amfani da su a cikin harshen Olo, /p,t,k,f,s,m,n,ŋ,y/ . Ana amfani da nau'ikan hanci guda uku yayin magana da wannan harshe, alveolar, bilabial, da velar. Alveolar nasals suna faruwa a kusa da hakora, /n/, bilabial nasals suna faru a gindin harshe kusa da rufin baki zuwa farkon makogwaro, kuma velar nasals yana faruwa a bakuna. Dokar Olo ita ce hanci na velar yana faruwa ne kawai kafin tsayawar velar. Ba a aiwatar da tsayawa a kan numfashi na numfashi, yana sa su da rauni.
| Labari | Alveolar | Velar | |
|---|---|---|---|
| Hanci | m | n | ŋ |
| Dakatar da | p | t | k |
| Fricative | f | s | |
| Hanyar gefen | l | ||
| Ruwa | r | ||
| Semivowel | w | j |
Sautin sautin
[gyara sashe | gyara masomin]Dangane da ilimin sauti, Olo yana da wasula bakwai, amma orthography ya yarda da biyar, /ɪ/ da /ʊ/ galibi ana ganinsu a matsayin "i" da "u".
| A gaba | Tsakiya | Komawa | |
|---|---|---|---|
| Babba | i ɪ |
u ʊ | |
| Tsakanin | ɛ | Owu | |
| Ƙananan | a |
Magana
[gyara sashe | gyara masomin]Tsarinsa
[gyara sashe | gyara masomin]An rarraba Olo a matsayin harshen SVO (batutuwa, aikatau, abu) a ƙarƙashin yanayi na al'ada, amma, a wasu lokuta, ana iya fuskantar abu, batun na iya ci gaba a matsayin sunan kyauta, ko kuma akwai abubuwan da suka faru kamar yadda ake amfani da su a Turanci. Gabatarwa da ke haɗe da aikatau suna aiki a matsayin alamomi ga batutuwa kuma suna ba mai sauraro bayani game da mutum, lamba da jinsi. mutum, lambar, da jinsi na abu ana gano su ta hanyar ƙayyadaddun ko ƙayyadadden. [Mutum: na farko, na biyu, na uku; Lamba: guda, biyu, jam'i; Jima'i: namiji, mace.]